By Antika eşya satın almak, tarihin bir parçasını eve taşımak kadar heyecan verici olabilir. Ancak bu süreç, bilgi eksikliği veya dikkatsizlik nedeniyle hayal kırıklığına da dönüşebilir. Sahte ürünler, aşırı fiyatlandırma veya yanlış restorasyon gibi risklerle karşılaşmamak için uzmanların bile önem verdiği 10 kritik ipucunu sizinle paylaşıyoruz.
1. Orijinalliği Doğrulayın: “Gerçek mi, Taklit mi?”
Antika bir eşyanın değeri, öncelikle orijinalliğine bağlıdır. Üzerinde üreticiye ait işaretler (marka damgası, seri numarası) arayın. Örneğin, 19. yüzyıl mobilyalarında genellikle el oyması detaylar bulunurken, modern taklitlerde CNC makinelerinin izleri görülür.
Önemli Not: Bazı sahteciler, eski görünüm vermek için yapay aşınma teknikleri kullanır (zımpara, kimyasal solma). Ahşap veya metaldeki renk geçişlerini dikkatlice inceleyin.
2. Sahte Ürünlere Karşı Tetikte Olun
Antika piyasasında sahte ürünler maalesef yaygındır. Özellikle Çin vazoları, Osmanlı gümüşleri veya Picasso tabloları gibi yüksek değerli parçalarda dikkatli olun. Sahteciliği anlamak için:
- Manyetik Test: Metal antikalarda mıknatıs kullanın. Gerçek gümüş veya altın manyetik değildir.
- UV Işık: Tablolarda modern boyalar UV ışık altında parlama yapabilir.
3. Tarihsel Bağlamı Araştırın
Bir antikanın hikayesi, değerini artıran en önemli unsurlardan biridir. Satıcıdan nesnenin köken belgesini (provenance) talep edin. Örneğin, “Bu masa 1920’lerde İstanbul’da bir paşa konağında kullanılmış” gibi detaylar, eşyayı daha değerli kılar.
4. Fiyat Araştırması Yapın
Antika fiyatları, nadirlik ve talebe göre değişir. Almadan önce:
- Benzer ürünleri müzayede sitelerinde (Sotheby’s, Christie’s) karşılaştırın.
- Yerel antikacılarla fiyat sorgulayın.
Uyarı: Bazı satıcılar “duygusal değer” argümanıyla fiyatı şişirebilir.
5. Fiziksel Durumu İnceleyin
Restorasyon, antikanın değerini düşürebilir veya artırabilir. Örneğin, bir 18. yüzyıl konsolunun orijinal cilası korunmuşsa değerlidir. Ancak boyanın üzerine yeniden cila sürülmüşse bu bir kusur sayılır. Çatlaklar, eksik parçalar veya tutkallı birleşimler konusunda şeffaf bilgi isteyin.
6. Sertifikalandırma İsteyin
Yüksek bütçeli alımlarda, bağımsız bir antika eksperinden sertifika talep edin. Bu belge, eşyanın yaşını, malzemesini ve orijinalliğini resmi olarak doğrular. Türkiye’de bu hizmeti veren kurumlardan biri Rüstem Paşa Antika Ekspertiz gibi kuruluşlardır.
7. Satıcının İtibarını Kontrol Edin
- Müzayede Evleri: Sotheby’s, Antika A.Ş. gibi güvenilir kurumlar tercih edin.
- Sahaf Dükkanları: Yıllardır faaliyet gösteren mağazalar genellikle daha güvenilirdir.
- Online Satıcılar: Etsy veya eBay’den alışveriş yapıyorsanız yorumları ve satış geçmişini okuyun.
8. Bakım ve Saklama Koşullarını Öğrenin
Antikalar, özel koşullarda saklanmalıdır:
- Ahşap Mobilyalar: Nemden uzak, güneş ışığı almayan odalarda tutulmalı.
- Tekstil Ürünleri: Güve önleyici kılıflarda saklanmalı.
Satıcıdan, eşyanın nasıl korunacağına dair bilgi almayı unutmayın.
9. Yasal Düzenlemelere Dikkat Edin
Türkiye’de Kültür Varlıkları Koruma Kanunu uyarınca, belirli antikaların satışı veya yurtdışına çıkarılması yasaktır. Örneğin, arkeolojik eserler veya Osmanlı armalı objeler için izin gereklidir. Satın almadan önce yasal statüsünü sorgulayın.
10. Sabırlı Olun: “Acele İşe Şeytan Karışır”
Nadir bir antikayı bulmak zaman alır. Örneğin, gerçek bir İznik çinisi veya Art Deco aynası için aylarca araştırma yapmanız gerekebilir. Fırsatçı satıcıların “Bugün almazsanız gider” baskılarına kanmayın.
Son Söz: Bilgi, Paranızdan Daha Değerlidir
Antika alışverişi, bir nevi “hazine avı”dır. Doğru bilgi ve sabırla, hem değerli hem de ruhunuzu besleyen parçalar biriktirebilirsiniz. Unutmayın: Antikalar sadece eşya değil, geçmişin sessiz tanıklarıdır.
